Και που να σφίξουν οι ζέστες!

Η παροιμιώδης φράση «και που να σφίξουν οι ζέστες», περιλαμβάνει απόλυτα την παραδοχή ότι η Κλιματική Αλλαγή, επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ανθρώπινη συμπεριφορά.

Αυτή η σημερινή πραγματικότητα την οποία βιώνουμε δεν έχει επιπτώσεις στη φύση στην χλωρίδα και στην πανίδα του πλανήτη, αλλά οι επιπλέον βαθμοί θερμοκρασίας που έχουν φέρει τον πλανήτη μας την τελευταία δεκαετία να είναι πιο ζεστός εδώ και 125.000 χρόνια έχουν την σημασία τους.

Παράλληλα το διοξείδιο του άνθρακα είναι στα υψηλότερα ποσοστά εδώ και 2 εκατομμύρια χρόνια, ενώ η γη χάνει 1,2 τρισεκατομμύρια τόνους πάγου κάθε χρόνο. Επίσης η μόλυνση του αέρα σκοτώνει περίπου 9 εκατομμύρια ανθρώπους το χρόνο, ενώ μέχρι το τέλος του αιώνα θα είναι αδύνατο να ζει κανείς σε πολλά μέρη του πλανήτη είτε λόγω υψηλών θερμοκρασιών, είτε λόγω της αύξησης της στάθμης της θάλασσας.

Αναφέρει ένας 22χρονος σε ανάρτησή του επιθυμώντας την συμβουλή ψυχολόγου στο θέμα του: «Τελευταία δεν νιώθω πολύ καλά και το ότι διάβασα ότι έχουμε εξαντλήσει τους πόρους της γης με έκανε να νιώσω ακόμη χειρότερα».

Η απάντηση αναφέρει ότι η καταστροφή που προκαλεί η ανθρώπινη παρουσία στον πλανήτη είναι γνωστή εδώ και χρόνια.

Αυτό που τελευταία άρχισε να γίνεται αντιληπτό είναι το γεγονός ότι η κλιματική αλλαγή θέτει σημαντικούς κινδύνους για την ψυχική υγεία των ανθρώπων, σε σημείο που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας παροτρύνει τις χώρες να συμπεριλάβουν την υποστήριξη της ψυχικής υγείας στις δράσεις τους για την κλιματική αλλαγή.

Επισημαίνεται δε, ότι οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην ψυχική υγεία κατανέμονται ανισομερώς στον πληθυσμό, με παράγοντες όπως το κοινωνικο-οικονομικό status, το φύλο και η ηλικία να επηρεάζουν το ποιοι θα βιώσουν πιο έντονα τις συνέπειες.

Οι ψυχολογικές επιπτώσεις κατηγοριοποιούνται σε:

Άμεσες π.χ. τραυματικές επιπτώσεις λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων, και απώλειας αγαπημένων προσώπων από ακραίες καιρικές συνθήκες

Έμμεσες π.χ., απειλές για τη συναισθηματική ευημερία με βάση την παρατήρηση των επιπτώσεων και την ανησυχία ή την αβεβαιότητα σχετικά με τους μελλοντικούς κινδύνους

Ψυχοκοινωνικές π.χ. χρόνιες κοινωνικές και κοινοτικές επιπτώσεις της θερμότητας, της ξηρασίας, των μεταναστεύσεων και των συγκρούσεων που σχετίζονται με το κλίμα

Σύμφωνα με το ερευνητικό πρόγραμμα U.S. Global Change Research Program, οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην ψυχολογία κυμαίνονται από απλό στρες και άγχος έως κλινικές διαταραχές, όπως κατάθλιψη, μετατραυματικό στρες και αυτοκτονικότητα.

Οι επιπτώσεις στην ψυχολογία που σχετίζονται με την αλλαγή του κλίματος σπάνια εμφανίζονται μεμονωμένα, αλλά συχνά αλληλοεπιδρούν με άλλους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Ωστόσο, ορισμένες ομάδες όπως τα παιδιά, οι έγκυες γυναίκες, οι άνθρωποι με προϋπάρχουσες ψυχικές ασθένειες, οι άνθρωποι που είναι οικονομικά ευάλωτοι ή όσοι αντιμετώπισαν ακραία καιρικά φαινόμενα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην ψυχολογία.

Σύμφωνα με επιστημονικά ευρήματα, το απότομα μεταβαλλόμενο κλίμα αποτελεί παράγοντα κινδύνου για μείζονα καταθλιπτική διαταραχή (MDD), άγχος, κατάθλιψη, ψυχική και εποχική κόπωση.

Έρευνα του Πανεπιστήμιου Humboldt του Βερολίνου σε πληθυσμό 1.200 συμμετεχόντων, με επικεφαλής τον Dr Jaap Denissen, έδειξε ότι το ηλιακό φως, ο άνεμος και η θερμοκρασία επηρεάζουν την διάθεση των ανθρώπων.

Συγκεκριμένα, ο ισχυρός άνεμος έχει μεγαλύτερη αρνητική επίδραση την περίοδο της άνοιξης και του καλοκαιριού σε αντίθεση με το φθινόπωρο και τον χειμώνα.

Μην ξεχνάμε ότι η ψυχική διάθεση πέφτει όταν η μέρα μικραίνει, γι’ αυτό και βλέπουμε, με την αλλαγή της εποχής, αυξημένα περιστατικά εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής.

Η ψυχική υγεία και η κλιματική αλλαγή είναι πολυπαραγοντικές και επηρεάζονται από την αλληλεπίδραση με παράγοντες γεωπολιτικούς, κοινωνικοοικονομικούς, καθώς και οικολογικούς. Η συλλογική προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι ενθαρρυντική ως προς μια βιώσιμη λύση.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο επίσημο σάιτ της σημειώνει: «Τα άτομα που ζουν σε αστικές περιοχές χαμηλού εισοδήματος με ανεπαρκείς υποδομές και, γενικά, πληθυσμιακές ομάδες με χαμηλότερα εισοδήματα και περιουσιακά στοιχεία είναι περισσότερο εκτεθειμένα/-ες στις κλιματικές επιπτώσεις, ενώ έχουν μικρότερη ικανότητα αντιμετώπισης των επιπτώσεων αυτών.

Οι γυναίκες μπορεί να επηρεαστούν δυσανάλογα από την κλιματική αλλαγή και βρίσκονται σε μειονεκτική θέση όταν απαιτούνται δαπανηρά μέτρα προσαρμογής. Ταυτόχρονα, οι γυναίκες αποτελούν βασικούς παράγοντες όσον αφορά την προσαρμογή και γενικότερα τις βιώσιμες πρακτικές».

Και να ήταν μόνο αυτά;