Οι Πύργοι του Συμβόλου….

του Θόδωρου Λυμπεράκη

Το έτος 356 π.Χ., ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος εισχώρησε στην Θράκη, (που έφθανε, τότε, μέχρι τον ποταμό Στρυμόνα) και, αφού κατέλαβε όλη την γύρω από το Παγγαίο χώρα των Θρακών, τους οποίους και απώθησε, (όσους δεν υπέταξε) πέραν του Νέστου, επωφελούμενος από πρόσκληση των ίδιων των κατοίκων της πόλεως των Κρηνίδων, (που ήταν, ως επί το πλείστον, Θάσιοι άποικοι), οι οποίοι υπέφεραν πολύ από τις συχνές επιδρομές των πέραν των Φιλίππων και του Νέστου πολεμικών, θρακικών φύλων, ήλθε και, αφού πρώτα κατέλαβε την Αμφίπολη και κατέστρεψε (κατέσκαψε) τις δύο θασιακές αποικίες, Γαληψό και Απολλωνία, οι οποίες του αντιστάθηκαν, εισήλθε στην θασιακή αποικία (των Κρηνίδων), μετονόμασε σε ΦΙΛΙΠΠΟΥΣ το αρχαίο της όνομα και της χάρισε μια σύντομη περίοδο αυτονομίας, διαρκείας 15 ετών, στη διάρκεια της οποίας της επέτρεψε να εκδώσει και δικό της νόμισμα, στη συνέχεια όμως κι έχοντας ήδη ολοκληρώσει την κατάληψη ολόκληρης της μεταξύ Στρυμόνα και Νέστου περιοχής, την προσάρτησε, μαζί με ολόκληρη την γύρω, χρυσοφόρο περιοχή, στο Μακεδονικό του κράτος, το 344 π.Χ.

Ήταν εκείνη, ακριβώς, την χρονική περίοδο που ο Φίλιππος, προκειμένου να εξασφαλίσει την από και προς την θάλασσα πρόσβαση της νέας πόλης, που πήρε το όνομά του, επισκεύασε έναν αρχαίο πύργο και κατασκεύασε ένα δεύτερο, στον χαμηλό αυχένα του Συμβόλου όρους, ανάμεσα στους οικισμούς Κοκκινοχώματος και Νέας Ηρακλείτσας του σημερινού Δήμου Παγγαίου, ο οποίος (αυχένας) αποτελεί το στενότερο σημείο του όρους αυτού, για όποιον επιθυμεί να μεταβεί από την πεδιάδα των Φιλίππων στην θάλασσα και αντίστροφα.

Αφήνω, όμως, να περιγράψει τους δύο πύργους, (που έμειναν στην βιβλιογραφία ως «οι πύργοι του Μπακαλάκη»), ο Γεώργιος Μπακαλάκης, (Χηλή Κωνσταντινούπολης, 1908 – 26 Απριλίου 1991, Θεσσαλονίκη), Έλληνας αρχαιολόγος και καθηγητής κλασικής αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), πρώτος Έφορος Αρχαιοτήτων της Καβάλας και ιδρυτής του αρχαιολογικού μουσείου της πόλης, στο κείμενο, με τίτλο «ΑΝΑΣΚΑΦΗ ΕΝ ΚΑΒΑΛΑ ΚΑΙ ΤΟΙΣ ΠΕΡΙΞ», που δημοσίευσε στα «Πρακτικά της Αρχαιολογικής Εταιρίας, έτους 1938»

:«…Την μικράν πεδιάδα της Ηρακλείτσας διαρρέει κατά ΒΔ χείμαρρος ονομαζόμενος τουρκιστί sicak dere. Η δια του χειμάρρου τούτου προς την Ελευθερούπολιν (Πράβι) ατραπός συναντά κατά τας υψηλοτέρας κορυφάς (υψόμετρον 200 μέτρων) δύο μαρμαρίνους πύργους. Εκ τούτων ο δεξιά τω ανερχομένω είναι ισοδομικός, εκ δόμων θασίου μαρμάρου.

Οι δόμοι είναι καλώς εξειργασμένοι με αναθυρώσεις, υποταινίας και αδράν την εξωτερικήν επιφάνειαν (κυφωτήν, rusticam). Oi γωνιαίοι φέρουν συνδέσμους και είναι υπερμεγέθεις 1,40 X 0,62 X 0,40 μ.

Τεχνική και εμφάνισις των πλευρών του πύργου είναι ομοία προς την του περιβόλου της πόλεως Φιλίππων Δ’ π.Χ. αιώνος. Διαστάσεις του πύργου 18 X 15 μ. Ο αριστερά τω ανερχομένω πύργος κείται επί υψηλοτέρας πως κορυφής, είναι περισσότερον κατεστραμμένος, αι ολίγαι δε θεμελιώσεις του παρουσιάζουν όψιν πολυγωνικήν.

Είναι κατεσκευασμέναι εκ διαφόρων εντοπίων ασβεστολίθων και κάπου δια μαρμαρίνων πελεκητών δόμων. Αι ολικαί διαστάσεις του δευτέρου τούτου πύργου είναι ασαφείς. Είναι ενδεχόμενον μεταξύ των δύο πύργων να διήρχετο αρχαία τις οδός προς τας υψηλοτέρας κορυφάς του Συμβόλου και την Πιερίαν. Η θέσις δεσπόζει των πέριξ».

ΣΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΡΤΩ, ΒΛΕΠΕΤΕ:1η έως και 13η. Το νεώτερο (ανατολικό) πύργο, που κατασκεύασε εκ θεμελίων ο Φίλιππος, με θασιακό μάρμαρο.14η έως και 18η.

Τον αρχαιότερο (δυτικό) πύργο, που επισκεύασε ο Φίλιππος.19η έως και 29η.

Τμήματα ενός αρχαίου δρόμου, που σώζεται στο μεγαλύτερο μήκος του και οδηγούσε, από την αρχαία πόλη, στην θέση «Παλιάμπελα» της Ελευθερούπολης, στην περιοχή «Βουρνέλης» της Νέας Ηρακλείτσας, περνώντας, αναγκαστικά, ανάμεσα από τους δύο πύργους!

Είχε, συνεπώς, δίκαιο ο αείμνηστος Μπακαλάκης, όταν, στο τέλος του κειμένου που σας παρέθεσα, πιθανολογούσε την ύπαρξη δρόμου, διερχόμενου ανάμεσα από τους δύο πύργους!