Έρχονται οι Βλάχοι!“ (1918-1919)

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΛΥΚΟΥΡΙΝΟΣ

Ολόκληρη η περιοχή του Παγγαίου [είναι] τελείως κατεστραμμένη.

Πέντε χιλιάδες [άνθρωποι] σε 35 χωριά είναι πλήρως εξαρτημένοι από την αμερικανική βοήθεια έως την επόμενη συγκομιδή, αλλά δεν υπάρχουν ζώα εργασίας, εργαλεία ή σπόροι για να προετοιμαστεί η επόμενη σοδειά” (τηλεγράφημα του Edward Capps, επικεφαλής της αποστολής του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού στην Ελλάδα, 12 Δεκ. 1918).

Στην Καβάλα, τη Δράμα και τις Σέρρες η ανθρωπιστική βοήθεια του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού μεταφερόταν εύκολα με τρένα και πλοία, όμως στα δυσπρόσιτα χωριά του Παγγαίου μπορούσε να φτάσει μόνο με τα ζώα.

Η πρώτη αποστολή έγινε στα μέσα Νοεμβρίου 1918, με έξι βοϊδάμαξες που είχε παραχωρήσει η ελληνική κυβέρνηση.

Οι άμαξες εξαφανίστηκαν στο δρόμο της επιστροφής και κανείς δεν έμαθε τίποτα γι’ αυτές, ενώ οι οδηγοί τους δεν επέστρεψαν στην Καβάλα ούτε για να πάρουν την αμοιβή τους.

Έκτοτε και μέχρι τα τέλη Μαΐου του 1919 τα εφόδια μεταφέρονταν με ομάδες μικρόσωμων αλόγων που οι ιδιοκτήτες τους ήταν Βλάχοι.

Τα ζώα αργούσαν να φτάσουν στον προορισμό τους, κινούνταν όμως με ασφάλεια στους επικίνδυνους λασπωμένους δρόμους.

Κάθε βδομάδα περίπου 30 τόνοι τρόφιμα και ρούχα φορτώνονταν από την κεντρική αποθήκη του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού στην Καβάλα με προορισμό το Ροδολείβος, το Πράβι και τη Μουσθένη.

Σ’ αυτά τα τρία κέντρα διανομής συνέρρεαν καθημερινά οι άποροι χωρικοί από 53 χωριά του Παγγαίου. Υπήρχε μέρα που από την Καβάλα αναχωρούσε καραβάνι 200 αλόγων.

Μερικές φορές τα εφόδια αργούσαν να ξεφορτωθούν στον Πειραιά ή στην Καβάλα, έτσι οι αποθήκες στο Παγγαίο δεν είχαν ούτε μία οκά αλεύρι ή ζάχαρη.

Στην αγωνία των ανθρώπων έδινε τέλος η λυτρωτική είδηση: ‘Ερχονται οι Βλάχοι!

Φωτ.: Τα κεντρικά γραφεία του ΑΕΣ στην Καβάλα (είχαν παραχωρηθεί από τον Αμερικανό καπνέμπορο James Arrington) – φόρτωση αλόγων στην κεντρική αποθήκη (από τις συλλογές του ΑΕΣ).