Μια μεγάλη μέρα για την Εικοσιφοίνισσα…

ΓΡΑΦΕΙ Η ΒΑΣΩ ΜΩΡΑΛΗ…

Στις 29 Σεπτεμβρίου ξημερώνει μεγάλη μέρα για το μοναστήρι μας, την ιστορική Παναγία Εικοσιφοίνισσα του Παγγαίου!

Ύστερα από περιπέτειες ενός αιώνα και πλέον, ένα σπουδαίο κειμήλιό της -κλεμμένο τον Μάρτιο του 1917 από τους Βούλγαρους στη μεγαλύτερη οργανωμένη λεηλασία και καταστροφή που έκαναν στον θρησκευτικό και πνευματικό φάρο της Ανατολικής Μακεδονίας – επιστρέφει στην εστία του πανηγυρικά.

Συγκεκριμένα πρόκειται για ένα χειρόγραφο Ευαγγέλιο του 10ου αιώνα, που εδώ και 11 χρόνια βρέθηκε στα χέρια των ανθρώπων του Μουσείου της Βίβλου στην Ουάσινγκτον μετά από πλειστηριασμό του στον γνωστό διεθνή οίκο δημοπρασιών Christie’s, το 2011.

Το Μουσείο της Βίβλου, το οποίο έχει κατηγορηθεί πως διαθέτει εκθέματα που δεν ακολούθησαν νόμιμες οδούς για να φτάσουν στις προθήκες του, όταν διαπίστωσε ότι το Ευαγγέλιο που είχε αποκτήσει ήταν καταγεγραμμένο ως ένα από τα ληστευθέντα κειμήλια της Εικοσιφοίνισσας ήλθε σε επαφή με την Εκκλησία της Ελλάδας και οργανώθηκε η επιστροφή του στον τόπο προέλευσής του.

Έτσι, στις 5 το απόγευμα της Πέμπτης 29 Σεπτεμβρίου (σε 15 μέρες από σήμερα, δηλαδή) η αδελφότητα των μοναχών της Εικοσιφοίνισσας, μαζί με τις επίσημες Αρχές της περιοχής μας και πολλούς πιστούς, θα υποδεχθούν στο μοναστήρι μας με συγκίνηση την επάνοδο ενός σπάνιου κειμηλίου που η τύχη του αγνοείτο έως πρόσφατα.Να σημειωθεί πως έως τις 27 Μαρτίου 1917 (στη Β’ Βουλγαρική Κατοχή της Ανατολικής Μακεδονίας) στη βιβλιοθήκη της Εικοσιφοίνισσας διατηρούνταν επί πολλούς αιώνες πλήθος σπανίων βιβλίων όλων σχεδόν των Επιστημών, κωδίκων και χειρογράφων, καθώς και εκατοντάδες άλλα πολύτιμα κειμήλια και θρησκευτικά σκεύη.

Παρά την ηρωική αντίσταση των δεκάδων μοναχών και του ηγουμένου τους, όλα λεηλατήθηκαν από τη συμμορία του διαβόητου Βούλγαρου κομιτατζή και δολοφόνου Πανίτσα, σε συνεργασία με επίσημη στρατιωτική βουλγαρική ομάδα από την κατεχόμενη τότε Δράμα, υπό την καθοδήγηση του Αυστριακού (νυμφευμένου με Βουλγάρα και εκλεκτού του βουλγάρικου καθεστώτος) αρχαιολόγου Βλαδίμηρου Σις.

Αυτός είχε επισκεφθεί την Εικοσιφοίνισσα λίγα χρόνια νωρίτερα, παριστάνοντας τον ευλαβή προσκυνητή και μελετητή των βιβλίων της Μονής και κερδίζοντας την εμπιστοσύνη των ανυποψίαστων μοναχών, που με αφέλεια του έδειξαν ακόμα και τις κρύπτες του μοναστηριού τότε.

Παρά την προσπάθειά του να παρουσιαστεί μεταμφιεσμένος κατά το διήμερο της λεηλασίας (27-28 Μαρτίου 1917), ο ηγούμενος κι οι μοναχοί αναγνώρισαν τον παλιό τους γνώριμο αρχαιολόγο που καθοδηγούσε κυνικά τους κτηνώδεις άρπαγες από κρύπτη σε κρύπτη για να λεηλατήσουν τον πλούτο και τα κειμήλια που με ευλάβεια φύλαγαν γενεές γενεών μοναχών και να τα οδηγήσουν με δεκάδες βαρυφορτωμένα μουλάρια και στη συνέχεια με τραίνο στη Βουλγαρία!

Μόνο η αχειροποίητη εικόνα της Παναγίας γλίτωσε θαυματουργικά από τη ληστρική μανία τους, αφού (παρ’ ότι την αφαίρεσαν με κόπο από το βάθρο της) ένας από τους άρπαγες Βούλγαρους αξιωματικούς κεραυνοβολήθηκε από συγκοπή καρδιάς μέσα στον ναό την ώρα της μεταφοράς της εικόνας κι οι υπόλοιποι κατατρομαγμένοι την παράτησαν κι έφυγαν!

Σύμφωνα με μαρτυρίες των ίδιων των ληστών, μόλις την αποκαθήλωσαν από τη θέση της η εικόνα έγινε ασήκωτη από το βάρος κι εκείνοι, 3-4 ακμαίοι άνδρες, αποδείχθηκαν αδύναμοι να την σηκώσουν και να την κλέψουν. Γι’ αυτό και την έσερναν στο δάπεδο της εκκλησίας για να την βγάλουν έξω.

Οι ίδιοι οι μοναχοί κι ο ηγούμενός τους δάρθηκαν και βασανίστηκαν μέχρι θανάτου σχεδόν από τους ασεβείς και ανηλεείς εισβολείς κι αμέσως μετά τη λεηλασία οδηγήθηκαν όλοι τους, όμηροι, στις εσχατιές της Βουλγαρίας, κοντά στον Δούναβη, όπου για σχεδόν ενάμιση χρόνο -μαζί με δεκάδες χιλιάδες άλλους Ανατολικο-Μακεδόνες της βουλγαροκατεχόμενης περιοχής μας- κλεισμένοι σε στρατόπεδα θανάτου και βασανιστηρίων υπέστησαν τα πάνδεινα από τους Βούλγαρους δεσμοφύλακες και δυνάστες τους.

Οι περισσότεροι, μετά την ήττα της Βουλγαρίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (Σεπτ. 1918), κατάφεραν να επιστρέψουν στο ερημωμένο μοναστήρι, κατέγραψαν αναλυτικά κάθε κειμήλιο και αντικείμενο που έλειπε κλεμμένο από τους Βούλγαρους και ο ηγούμενος παρέδωσε στην ελληνική κυβέρνηση έναν πλήρη κατάλογο για να διεκδικηθεί η επιστροφή τους από τη Βουλγαρία -βάσει των όρων της συνθηκολόγησής της με τη Συνθήκη του Νεϊγύ (1919).

Φυσικά, οι Βούλγαροι δεν επέστρεψαν ΤΙΠΟΤΑ, παρά τα επανειλημμένα ελληνικά διαβήματα, από όσα είχαν κατακλέψει από τις ιστορικές Μονές της Παναγίας Εικοσιφοίνισσας Παγγαίου, του Τιμίου Προδρόμου Σερρών και Παναγίας Αρχαγγελιώτισσας Ξάνθης -καθώς και από τα Μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους της Ανατ. Μακεδονίας και Θράκης. Αντίθετα, όσα ο αρχαιολόγος-αρχαιοκάπηλος

Σις κι οι άλλοι κορυφαίοι συνεργοί του δεν ξεπούλησαν σε διάφορους κλεπταποδόχους σε Βουλγαρία, Αυστρία και στην υπόλοιπη Ευρώπη τα φύλαξαν με κρατική μέριμνα (ανεξαρτήτως της αλλαγής κυβερνήσεων και καθεστώτων στη Βουλγαρία επί 100 τόσα χρόνια) κι έχουν το θράσος να τα παρουσιάζουν επίσημα εδώ και λίγες δεκαετίες σαν …δικά τους (βουλγαρικά!) στο Ίδρυμα Ivan Dujev (“Κέντρο Σλαβο-Βυζαντινών Σπουδών” -τρομάρα τους!) και στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Βουλγαρίας στη Σόφια!

Και, φυσικά, στην Γ’ Βουλγαρική Κατοχή της Ανατ. Μακεδονίας (1941-44) επανήλθαν οι “Ορθόδοξοι αδελφοί μας Βούλγαροι” για να ολοκληρώσουν το έργο τους, πυρπολώντας μέχρι θεμελίων την Παναγία Εικοσιφοίνισσα λίγους μήνες πριν ξεκουμπιστούν ηττημένοι πάλι από τα χώματά μας.

Το μοναστήρι μας, με τη συγκινητική αφοσίωση, εργατικότητα και προσφορά του μοναχού Βενιαμίν Γκαμπράνη (από τη Νικήσιανη) και εκατοντάδων ευσεβών κατοίκων των χωριών του Παγγαίου (της Νικήσιανης, της Γεωργιανής, της Κορμίστας, της Πρώτης, του Παλαιοχωρίου κ.α.) ξαναστήθηκε πάνω στα καρβουνιασμένα ερείπιά του κι από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 λειτουργεί πλέον αξιοθαύμαστα ως γυναικείο μοναστήρι -ύστερα από περίπου 14 αιώνες που λειτουργούσε ως ανδρικό (με δύο Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως να μονάζουν, μεταξύ άλλων, στα κελλιά του).

Ο μακαριστός Μητροπολίτης Δράμας Παύλος επιδόθηκε για περίπου 17 χρόνια σε συστηματική εκστρατεία διεκδίκησης των λεηλατηθέντων κειμηλίων της Εικοσιφοίνισσας, αλλά δυστυχώς δεν έζησε για να δει (όπως και η επί δεκαετίες ηγουμένη Αλεξία) τον επαναπατρισμό άλλου ενός σπουδαίου ιερού αντικειμένου του μοναστηριού μας.

Όμως, όλοι θα θυμόμαστε τον ακάματο ζήλο και των δυο τους για να επιστρέψουν τα κλεμμένα εκεί όπου πάντα ανήκαν.Η νέα ηγουμένη Αντωνίνη και η αδελφότητα της Εικοσιφοίνισσας ανυπομονούν, όπως κι όλοι οι Παγγαιορίτες που είμαστε ταυτισμένοι επί αιώνες με το πνευματικό μας καταφύγιο, για τη λαμπρή αυτή μέρα που έρχεται για το μοναστήρι μας, την 29η Σεπτεμβρίου, όταν θα χαιρετίσουμε με τιμές και συγκίνηση την αναπάντεχη επιστροφή ενός συμβόλου της μακραίωνης ιστορίας της Παναγίας του Παγγαίου.