Φορτωμένες οι κουμαριές του Παγγαίου

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΟΥΜΑΡΑ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ

Για μια ακόμη χρονιά οι φορτωμένες με κούμαρα κουμαριές του Παγγαίου αποτελούν για τους επισκέπτες του βουνού ένα καλό λόγο να τις θαυμάζουν και να γεύονται τα νοστιμότατα κούμαρα…

Αυτό το άγριο φρούτο, που σίγουρα είναι παρεξηγημένο αλλά και άγνωστο σε πολλούς, θα σας προσελκύσει αμέσως και θα σας δώσει την ευκαιρία να κάνετε ξεχωριστά πράγματα, μια και δε θα το συναντήσετε ποτέ σε σούπερ μάρκετ. Όπως λικέρ, μαρμελάδες, τσίπουρο, γλυκά, αφέψημα με θεραπευτικές ιδιότητες (χρησιμοποιούνται και τα φύλλα της κουμαριάς) κ.α.

Η φήμη της στην αρχαιότητα
Η κουμαριά ήταν γνωστή και στους αρχαίους χρόνους. Είναι ο «κόμμαρος» του Θεόφραστου και του Διοσκουρίδη. Χρησιμοποιήθηκε για τις αιμοστατικές της ιδιότητες. Ο Ιπποκράτης χρησιμοποιούσε τον κόμμαρο εναντίον της θρομβοφλεβίτιδας. Μερικές δεκαετίες πριν ήρθε η επιστήμη και επιβεβαίωσε την ύπαρξη των κουμαρινών στα κούμαρα, που σήμερα χρησιμοποιούνται στα σύγχρονα αντιπηκτικά που δίνονται στις θρομβώσεις! Οι αρχαίοι Ελληνες δεν τα προτιμούσαν ως φρούτο. Ο Πλίνιος ο πρεσβύτερος έδωσε στο φυτό την ονομασία Unedo που προέρχεται από το λατινικό ´unum edo´ το οποίο σημαίνει «τρώω μόνο ένα».

Από κούμαρα φτιάχνανε στην Ευρώπη κρασί, κονιάκ και ένα ηδύποτο γνωστό ως κουμαρόκρεμα (crème d’ arbouse) που διευκολύνει την πέψη. Ρακί από κούμαρα που φτιάχνεται στην περιοχή του Πλαταμώνα ανακατεμένο με ζάχαρη και κανέλα χρησιμοποιείται σε γρίπη ως ρόφημα ή σε εντριβή και ανακουφίζει από τον πυρετό. Στην Κρήτη τα κούμαρα τα έτρωγαν γιατί καθάριζαν το αίμα και για τις υπακτικές και διουρητικές τους ιδιότητες. Τα θεωρούσαν αιμοποιητικά και τα συνιστούσαν σε όσους έπασχαν από ελώδεις πυρετούς

Τα άνθη και οι καρποί
Τα άνθη του φυτού εμφανίζονται το φθινόπωρο. Δεν εμφανίζονται όμως όλα μαζί. Η Κουμαριά είναι από τα λίγα φυτά το οποίο έχει ταυτόχρονα άνθη, άγουρους και ώριμους καρπούς. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα φύλλα και οι καρποί του φυτού. Τα ώριμα κούμαρα συλλέγονται και καταναλώνονται αμέσως. Δεν διατηρούνται μετά τη συλλογή τους αρκετά. Οι καρποί του φυτού είναι πλούσιοι σε πηκτίνες. Ο φλοιός περιέχει δεψικές ύλες (36,4%) και αρβουτίνη. Η αρβουτίνη είναι αντισηπτική ουσία που λαμβάνεται με το βράσιμο των καρπών. Τα φύλλα περιέχουν κουμαρίνη. Ως τρόφιμο έχει ελάχιστη θρεπτική αξία.

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Το βότανο δρα ως αντισηπτικό, διουρητικό, αντιφλεγμονώδες, στυπτικό και αιμοστατικό. Τα ώριμα κούμαρα συνιστώνται σε δυσκοιλιότητα και αεροφαγία. Βοηθά σε προβλήματα φλεγμονών και άλλες παθήσεις των ουροφόρων οδών όπως κυστίτιδα, ουρηθρίτιδα, ενούρηση, δυσούρηση, σε αιματουρίες και αιμορραγίες της μήτρας.

Είναι τονωτικό για τους εξασθενημένους οργανισμούς ενώ η ρίζα του φυτού χρησιμοποιείται για την αρτηριοσκλήρυνση, την κακή κυκλοφορία του αίματος και την υψηλή αρτηριακή πίεση. Παράλληλα, τα κούμαρα είναι πολύ καλή πηγή σε βιταμίνη C και φυτικές ίνες, είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, σάκχαρα, κάλιο και πολυφαινόλες, ενώ είναι φτωχά σε λιπίδια και νάτριο.

Παρασκευή και δοσολογία
Από τα φύλλα μπορείτε να παρασκευάσετε αφέψημα το οποίο πίνετε σε προβλήματα φλεγμονών. Οι καρποί τρώγονται σε προβλήματα δυσκοιλιότητας ή δυσπεψίας αλλά σε περιορισμένο αριθμό.
Για τους εξασθενισμένους οργανισμούς διαλύουμε ώριμα κούμαρα σε κρασί χωρίς συντηρητικά και προσθέτουμε ένα φλιτζάνι νερό στο οποίο έχουμε βράσει κανέλα και ζάχαρη.

Προφυλάξεις
Τα κούμαρα πρέπει να τρώγονται από τους δυσκοίλιους όταν είναι νηστικοί και να μην τρώνε περισσότερα από 3 με 4 καρπούς. Αν φάνε πολλά βαραίνουν το στομάχι και προκαλούν πονοκέφαλο. Τα κούμαρα πρέπει να τρώγονται τη στιγμή που είναι απολύτως ώριμα. Το φυτό άλλωστε μας προειδοποιεί πλήρως για το πότε πρέπει να τρώμε ένα κούμαρο. Αν τα καταναλώσουμε όταν έχουν υπερωριμάσει, ξινίζουν λόγω της ζύμωσης και του σχηματισμού αλκοόλης. Αν φάμε αρκετά κινδυνεύουμε από δηλητηρίαση.

Οι ανώριμοι καρποί είναι άνοστοι και στυφοί και μπορεί να προκαλέσουν αναγούλα και εμετό. Τα τρώμε λοιπόν μόνο στην απόλυτη ωρίμανσή τους όταν είναι γλυκά και εύγευστα. Είναι η αγαπημένη τροφή των πουλιών. Χαρακτηριστικά οι κότσυφες τρελαίνονται να τα τρώνε, (κουμαροφάγα τα αναφέρει ο Αριστοφάνης στους «Όρνιθες») αλλά και τα αγριογούρουνα, οι αρκούδες κ.α.