“Θάλασσα” απ’ ευθείας αναθέσεων στην ΔΕΥΑΑ Παγγαίου

ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΑΝΑΘΕΣΕΙΣ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ…

Μια πρόχειρη ματιά να ρίξει κανείς στην ΔΙΑΥΓΕΙΑ που αφορά την Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Άρδευσης Παγγαίου (ΔΕΥΑΑΠ) θα διαπιστώσει την σωρεία απ’ ευθείας αναθέσεων για συντηρήσεις, καθαρισμούς και άλλες ομοειδείς υπηρεσίες σε δεξαμενές, δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, και άλλες εργασίες και προμήθειες της επιχείρησης.

Παράλληλα θα διαπιστώσει ότι ορισμένες εξ αυτών έχουν ως αναδόχους τα ίδια πρόσωπα.

Πάγια τακτική σε υπηρεσίες και επιχειρήσεις των δήμων αποτελεί η Απ’ Ευθείας ανάθεση η οποία θεσμοθετήθηκε για να διευκολύνει τις διοικήσεις να αντιμετωπίσουν έκτακτες καταστάσεις σε εύλογο χρόνο.

Η περίπτωση όμως κάποιων προμηθειών και υπηρεσιών που κάθε χρόνο γίνονται δεν μπορούν να αποτελούν άλλοθι για να γίνονται με τον τρόπο αυτό.

ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Σε εμπεριστατωμένη έκθεσή του το Ελεγκτικό Συνέδριο που είναι το ανώτατο όργανο ελέγχου λειτουργίας των οικονομικών του Δημοσίου αναφέρει σχετικά με το θέμα:

«Απευθείας αναθέσεις: πότε οι απευθείας αναθέσεις δημοσίων συμβάσεων ή οι αναθέσεις ύστερα από σύντομη διαδικασία διαπραγμάτευσης διασφαλίζουν την αντικειμενική ακεραιότητα της διαδικασίας;».

Τα πορίσματα του ελέγχου είναι τα ακόλουθα:

1. Οι δημόσιοι φορείς δεν προγραμματίζουν εγκαίρως και ορθολογικά την κάλυψη των αναγκών τους. Προσαρμόζουν τις ανάγκες τους στο όριο των απευθείας αναθέσεων καλύπτοντας αυτές αποσπασματικά και προβαίνοντας σε κατατμήσεις.

2. Δεν αιτιολογείται επαρκώς ο απρόβλεπτος και επείγων χαρακτήρας των αναγκών που καλύπτονται με προσφυγή στη διαδικασία με διαπραγμάτευση. Οι αναθέτοντες φορείς ταυτίζουν το «απρόβλεπτο» με το «επείγον».

3. Σημαντικά περιθώρια ενίσχυσης υφίστανται στην ουσιαστική συμμετοχή των διοικητικών υπηρεσιών του φορέα κατά τη διαδικασία που προηγείται της τελικής απόφασης ώστε να μην δημιουργούνται υπόνοιες αυθαιρεσίας και αδιαφάνειας.

4. Σε πολλές περιπτώσεις δεν καθορίζεται με σαφήνεια το αντικείμενο της σύμβασης ούτε προκύπτει ο τρόπος υπολογισμού της εκτιμώμενης δαπάνης. Δεν αποδεικνύεται προηγούμενη έρευνα αγοράς.

5. Δεν παρέχονται εχέγγυα διαφάνειας ως προς την επιλογή του αναδόχου και τον καθορισμό του τιμήματος ιδίως όταν διενεργούνται επανειλημμένες αναθέσεις στον ίδιο ανάδοχο. Δεν υφίστανται προκαθορισμένα και επομένως επαληθεύσιμα κριτήρια επιλογής όσων καλούνται να υποβάλουν προσφορά. Δεν γίνεται διαπραγμάτευση του τιμήματος. Προσφέρονται χαμηλά έως μηδενικά ποσοστά έκπτωσης. Συστήματα ηλεκτρονικής αγοράς δεν εφαρμόζονται ευρέως.

6. Το υψηλότερο ποσοστό απευθείας αναθέσεων παρατηρήθηκε στα νοσοκομεία. Μικρό ποσοστό των συμβάσεών τους ανατίθεται μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών λόγω χρόνιων συστημικών αδυναμιών σε συνδυασμό με τις επιτακτικές ανάγκες προμήθειας φαρμάκων και λοιπών αναλωσίμων. Προσφυγή σε νομιμοποιητικές διατάξεις.

7. Οι δημόσιοι φορείς δεν διαθέτουν σύστημα αξιολόγησης των καταγγελιών και αξιοποίησης αυτών για τη βελτίωση της ακεραιότητας της διαδικασίας των απευθείας αναθέσεων.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

Αυτό που διαπιστώθηκε είναι ότι σε πλείστες περιπτώσεις ο προγραμματισμός, όπως αυτός αποτυπώνεται στον προϋπολογισμό του φορέα (αρχικό και μετά από αναμορφώσεις), είναι αποσπασματικός, ότι οι ανάγκες προσαρμόζονται στις διαθέσιμες πιστώσεις χωρίς να καλύπτονται πλήρως και ότι οι δαπάνες προϋπολογίζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να προσαρμόζονται στο επιτρεπόμενο από τον νόμο όριο της απευθείας ανάθεσης, δηλαδή εγγράφονται πιστώσεις στο όριο των απευθείας αναθέσεων, προκειμένου ο φορέας να επωφεληθεί από την ευελιξία που παρέχεται από τις οικείες διατάξεις, χωρίς, όμως, ταυτόχρονα να ικανοποιούνται πλήρως οι ανάγκες του.

Επιπλέον ο προγραμματισμός δεν γίνεται εγκαίρως ώστε να παρέχεται η δυνατότητα προκήρυξης και, κυρίως, ολοκλήρωσης των διαγωνιστικών διαδικασιών. Η καθυστέρηση ολοκλήρωσης διαγωνισμών είτε διότι δεν προκηρύχθηκαν εγκαίρως είτε διότι εμφανίστηκαν εμπλοκές στη διαδικασία κατόπιν άσκησης διοικητικών ή δικαστικών προσφυγών, αναγκάζει τους φορείς να επιλέγουν τις απευθείας αναθέσεις ως μία λύση για την προσωρινή κάλυψη των αναγκών τους μέχρι να ολοκληρωθεί η διαγωνιστική διαδικασία. Η κάλυψη των αναγκών γίνεται κατά κύριο λόγο με εμφανείς κατατμήσεις των συμβάσεων για περιορισμένα χρονικά διαστήματα (ανά δίμηνο ή τρίμηνο).

Στις απευθείας αναθέσεις η έλλειψη εκ των προτέρων δημοσιότητας, η μη ανάπτυξη ανταγωνισμού και η ευρεία διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής, δημιουργούν διαχρονικά αντιπαραθέσεις στον δημόσιο διάλογο.

Χωρίς να αμφισβητείται ότι η προσφυγή στις εν λόγω διαδικασίες είναι αναγκαίο εργαλείο για τη δράση της δημόσιας διοίκησης, το ερώτημα που ανακύπτει είναι αν αυτή η αντιπαράθεση είναι δικαιολογημένη, αν, δηλαδή, ο τρόπος με τον οποίο η δημόσια διοίκηση αντιλαμβάνεται τη διακριτική της ευχέρεια και ο τρόπος με τον οποίο την ασκεί μπορεί να δημιουργήσει εύλογες αμφιβολίες ότι η προσφυγή στις εν λόγω διαδικασίες ασκείται προσχηματικά ή ότι δεν είναι διαφανής ως προς την αναγκαιότητα σύναψης της σύμβασης, τον καθορισμό της αξίας της ή τα κριτήρια επιλογής του αναδόχου.

Συναφώς ανακύπτει το ερώτημα εάν υπάρχει τρόπος αυτή η αντιπαράθεση, αν όχι να εξαλειφθεί, τουλάχιστον να περιοριστεί με τη διασφάλιση στο μέγιστο δυνατό βαθμό της αντικειμενικής ακεραιότητας των διαδικασιών που ακολουθούνται.

ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΤΗΝ ΒΡΕΙΤΕ ΣΤΟΝ ΣΥΝΔΕΣΜΟ:

Απευθείας αναθέσεις: πότε οι απευθείας αναθέσεις δημοσίων συμβάσεων ή οι αναθέσεις ύστερα από σύντομη διαδικασία διαπραγμάτευσης διασφαλίζουν την αντικειμενική ακεραιότητα της διαδικασίας;